Davlumbaz Söndürme Sistemi Nedir?

Endüstriyel mutfaklarda kullanılmakta olan davlumbaz ve pişirme cihazlarında meydana gelecek yangınların söndürmek üzere tasarlanmış sistemlerdir.

Bitkisel veya hayvansal içerikli katı ve sıvı yağlar kaynaklı yangınlar can ve mal kayıpları ile yaralanmalara neden olmaktadır. Bu tür yangınlar gerçekleşme şekilleri bakımından diğer yangın sınıflarından farklıdır. Bu fark, ABD’deki (NFPA)- National Fire Protection Association) Ulusal Yangın Koruma Derneği ile Birleşik Krallık’ ın LPS’si (Loss Prevention Standards) gibi çeşitli standart enstitüsü tarafından standartlara göre tanımlanmaktadır.

Bu tür yangınların özel ve benzersiz yapıları nedeni ile belirtilen kuruluşların yemeklik yağlar için yeni bir sınıflandırma yoluna gitmeleri ve yeni standartlar geliştirmelerine yol açmıştır. Dünya genelindeki standart enstitülerince yürütülen testler bu benzersiz yangın tehlikesine yönelik yeni fikirler ortaya koymuştur. 

Benzin, motor yağı, tiner ve çözücüler gibi geleneksel alev alabilen sıvıların birçoğunun aksine, kızartma için kullanılan yemeklik yağlarda kendiliğinden tutuşma sıcaklığı büyük oranda değişiklik gösterebilmektedir. 

Kendiliğin tutuşma, kullanılan yağın cinsi ve kullanım süresine göre 285°C ila 385°C arasında herhangi bir aralıkta gerçekleşebilir. Kendiliğinden tutuşmanın gerçekleşmesi için yağın tamamının ister küçük bir kapta olsun ister ticari fritözlerde olsun kendiliğinden tutuşma sıcaklığının üstünde bir sıcaklığa kadar ısıtılması gerekmektedir. Ancak tutuşma meydana geldiği anda, yağın kompozisyonu biraz değişerek yeni bir kendiliğinden tutuşma sıcaklığına kavuşur. Bu yeni kendiliğinden tutuşma sıcaklığı yağın orijinal sıcaklığından 30°C kadar daha düşük olabilir. Yağın tamamı bu yeni kendiliğinden tutuşma sıcaklığının altında bir sıcaklığa kadar soğutulmazsa yangının kendi kendine devam etmesine yol açacaktır.     

1960’lı yılların ortasına doğru yanmakta olan yemeklik yağa sodyum, potasyum karbonat ve potasyum asetat tozunun uygulanmasıyla “sabunlaşma” (saponification) adı verilen yeni bir olgunun meydana geldiği keşfedilmiştir. Tüm yemeklik sıvı ve katı yağlar serbest yağlı asit formunda doymuş yağ içermektedir. Alkalik söndürme aracı (Potasyum karbonat tuzu çözeltisi gibi) eklendiğinde, serbest yağ asitleri potasyum karbonat tuzu çözeltisi ile etkileşime geçerek yağın yüzeyinde sabunsu bir köpük oluşturmaktadır.  (Bu süreç sabunlaşma olarak bilinmektedir). Bu köpük geleneksel yangınla mücadele köpüğü görevini görür. Çıkan yanıcı gazları da emniyet altına alarak su buharı üretir ve yangını söndürür. 

Özel olarak tasarlanmış nozullar kullanan otomatik sistemler uluslararası standartlara göre tasarlanmakta, ilgili kuruluşlarca test edilerek belgelendirilmektedir.